Công nghệ VAR thường xuyên xuất hiện trong các trận đấu lớn và được nhắc đến mỗi khi xảy ra tình huống gây tranh cãi. Tuy nhiên, không phải người hâm mộ nào cũng hiểu rõ về cơ chế hoạt động, mục đích cũng như phạm vi áp dụng của công nghệ này. Bài viết dưới đây của chuyên trang Vaoroi sẽ giúp bạn nắm rõ hơn về công nghệ VAR là gì – yếu tố quan trọng đã làm thay đổi cách nhìn về sự công bằng trên sân cỏ.
Contents
Công nghệ VAR là gì?
VAR là viết tắt của Video Assistant Referee, nghĩa là trọng tài hỗ trợ bằng video. Hệ thống này ra đời nhằm giúp các trọng tài chính có thêm công cụ hỗ trợ trong việc đưa ra những quyết định quan trọng, giảm thiểu tối đa sai sót có thể ảnh hưởng đến kết quả trận đấu.
Trong một trận đấu bóng đá, dù trọng tài có nhiều kinh nghiệm đến đâu cũng khó tránh khỏi những khoảnh khắc thiếu chính xác do góc nhìn hạn chế hoặc tình huống diễn ra quá nhanh. VAR được tạo ra để lấp đầy khoảng trống đó. Toàn bộ các diễn biến trên sân được ghi lại bằng hệ thống camera có độ phân giải cao, cho phép tua chậm, phóng to, và phân tích chi tiết từng khung hình.
Công nghệ VAR lần đầu tiên được áp dụng thử nghiệm tại Confederations Cup 2017, và chính thức được FIFA đưa vào sử dụng tại World Cup 2018. Kể từ đó, VAR đã trở thành một phần quan trọng trong hầu hết các giải đấu hàng đầu thế giới như Premier League, La Liga, Serie A, Bundesliga hay UEFA Champions League.
Ưu và nhược điểm của công nghệ VAR là gì?
Không thể phủ nhận rằng VAR là một bước tiến lớn về mặt công nghệ trong bóng đá. Nó giúp giảm đáng kể các quyết định sai lầm, mang lại tính công bằng và minh bạch hơn cho trận đấu.
Ưu điểm nổi bật phải kể đến là việc:
- Tăng độ chính xác: Các tình huống phạt đền, việt vị hay bàn thắng gây tranh cãi đều có thể được kiểm tra lại để đảm bảo quyết định cuối cùng là đúng đắn.
- Giảm áp lực cho trọng tài: Thay vì phải tự mình đưa ra phán đoán trong khoảnh khắc, trọng tài chính có thể tham khảo ý kiến từ tổ VAR trước khi đưa ra kết luận.
- Giữ gìn hình ảnh bóng đá: VAR góp phần giảm bớt những hành động gian lận hoặc phạm lỗi kín, nhờ vào việc mọi góc quay đều được ghi nhận.
Tuy nhiên, VAR không phải hoàn hảo tuyệt đối. Một số người hâm mộ cho rằng công nghệ này làm giảm nhịp độ và cảm xúc của trận đấu vì thời gian tạm dừng để xem lại tình huống khá lâu. Dẫu vậy, so với lợi ích mà nó mang lại – bảo đảm công bằng cho cả hai đội – thì sự gián đoạn nhỏ ấy là hoàn toàn xứng đáng.
Các trường hợp được phép sử dụng VAR theo quy định FIFA
Để hiểu rõ hơn về công nghệ VAR là gì, cần phải hiểu rằng trọng tài chỉ được phép sử dụng VAR trong bốn nhóm tình huống đặc biệt sau đây:
Xác định tính hợp lệ của bàn thắng
Khi một bàn thắng được ghi, tổ trọng tài VAR sẽ kiểm tra toàn bộ tình huống dẫn đến bàn thắng, bao gồm khả năng việt vị, phạm lỗi hoặc chạm tay trước đó. Chỉ khi đảm bảo không có sai phạm, bàn thắng mới được công nhận.
Nhờ VAR, nhiều bàn thắng bị ghi nhận sai trong quá khứ nay đã được sửa chữa, giúp kết quả trở nên công bằng hơn.
Các quyết định liên quan đến thẻ đỏ trực tiếp
VAR được sử dụng để xem lại các tình huống phạm lỗi nghiêm trọng có thể dẫn đến thẻ đỏ. Trọng tài có thể tham khảo video để xác định mức độ nguy hiểm của pha vào bóng trước khi đưa ra quyết định cuối cùng. Lưu ý rằng VAR không áp dụng cho thẻ vàng, chỉ dành cho thẻ đỏ trực tiếp.
Phạt đền
VAR đặc biệt quan trọng trong khu vực vòng cấm. Mọi hành động kéo áo, phạm lỗi hay chạm tay trong vòng cấm đều có thể được xem lại. Công nghệ này giúp hạn chế tối đa việc “thổi oan” hoặc bỏ sót tình huống dẫn đến phạt đền.
Xác định sai lầm nghiêm trọng hoặc nhầm lẫn danh tính cầu thủ
Trong những tình huống trọng tài phạt nhầm cầu thủ hoặc đưa ra quyết định sai nghiêm trọng, VAR sẽ được kích hoạt để rà soát lại video và đảm bảo công lý được thực thi.
Cách thức hoạt động của VAR
Một hệ thống VAR hoạt động dựa trên sự phối hợp chặt chẽ giữa trọng tài trên sân và tổ trọng tài video.
Thông thường, tổ VAR gồm một trọng tài chính video (VAR) và ba trợ lý (AVAR1, AVAR2, AVAR3). Họ ngồi trong Phòng điều hành video (VOR), nơi tập trung tất cả tín hiệu từ hàng chục camera được lắp đặt quanh sân.
Mỗi trận đấu ở các giải lớn như World Cup có thể có tới 30–40 camera, trong đó có nhiều camera quay siêu chậm để bắt trọn từng chi tiết nhỏ nhất. Khi phát hiện tình huống đáng nghi ngờ, tổ VAR sẽ lập tức thông báo cho trọng tài chính qua tai nghe. Nếu cần, trọng tài chính sẽ dừng trận đấu và trực tiếp xem lại đoạn video tại khu vực màn hình bên ngoài sân.
Tại World Cup 2022 ở Qatar, FIFA thậm chí còn kết hợp thêm công nghệ bán tự động xác định việt vị (SAOT). Hệ thống này sử dụng 12 camera theo dõi chuyển động của cầu thủ và quả bóng, giúp xác định tình huống việt vị với độ chính xác lên đến từng centimet. Đến năm 2025, công nghệ này tiếp tục được mở rộng tại nhiều giải đấu châu Âu và châu Á.
Tác động của VAR đối với bóng đá hiện đại
Kể từ khi ra mắt, VAR đã thay đổi mạnh mẽ cách bóng đá vận hành. Các đội bóng phải cẩn trọng hơn trong từng pha tranh chấp, bởi mọi hành động đều có thể bị ghi lại. Những pha “ăn vạ” hay phạm lỗi kín gần như không còn đất diễn.
Theo thống kê của FIFA, tỷ lệ quyết định chính xác của trọng tài sau khi áp dụng VAR đã đạt 96–99%, con số ấn tượng nếu so với thời kỳ trước. Dù vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều, nhưng phần lớn người hâm mộ và giới chuyên môn đều đồng tình rằng công nghệ VAR mang lại sự minh bạch cần thiết cho môn thể thao vua.
Kết luận
Công nghệ VAR là gì và lý do nó ra đời không chỉ để sửa sai mà còn để khẳng định giá trị của sự công tâm trong thể thao. Từ những phút giây gây tranh cãi trên sân cho đến cảm xúc bùng nổ khi bàn thắng được công nhận hợp lệ, VAR đã, đang và sẽ tiếp tục là yếu tố không thể thiếu trong bóng đá thế giới.
Đừng quên truy cập Vào Rồi TV để cập nhật thêm nhiều tin tức thể thao hữu ích và theo dõi các trận cầu đỉnh cao thông qua đường link sopcast chất lượng, full HD tại nền tảng này nhé!